دی اکتیل فتالات یک ترکیب آلی و یک حلال غیر فرار است که عمدتا به عنوان نرم کننده برای پلیمرهایی مانند پلی وینیل کلراید (PVC)، پلی استایرن (PS) و پلی ایزوپرن استفاده می شود. این ترکیب یک مایع چسبناک بی رنگ و محلول در روغن است. اما در آب حل نمی شود. دی اکتیل فتالات یک ماده شیمیایی با حجم تولید بالا است زیرا کاربردهای گسترده ای در صنایع دارد.
فهرست
خواص فیزیکی و شیمیایی دی اکتیل فتالات
- فرمول شیمیایی: C24H38O4
- نام شیمیایی : ۱،۲-دیوکتیل بنزن-۱،۲-دی کربوکسیلات
- مترادف: بیس (۲-اتیل هگزیل) فتالات، DOP و اسید فتالیک بیس (۲-اتیل هگزیل استر)
- وزن مولکولی: ۳۹۰٫۵۶
- ظاهر: مایع روغنی شفاف
- چگالی: ۰٫۹۸۵ گرم بر سانتی متر مکعب
- نقطه جوش: ۳۸۴ درجه سانتی گراد
- نقطه ذوب: -۵۰ درجه سانتی
پایداری خوبی در برابر گرما و اشعه ماوراء بنفش، طیف وسیعی از سازگاری و مقاومت عالی در برابر هیدرولیز دارد.
واکنش پذیری دی اکتیل فتالات
دی اکتیل فتالات با اسیدها واکنش می دهد تا گرما را همراه با الکل ها و اسیدها آزاد کند. اسیدهای اکسید کننده قوی ممکن است واکنش شدیدی ایجاد کنند که به اندازه کافی گرمازا باشد تا محصولات واکنش را شعله ور کند. گرما نیز از تعامل با محلول های سوزاننده تولید می شود.
روش تولید دی اکتیل فتالات
دی اکتیل فتالات یک نرم کننده همه منظوره است که عمدتا برای بهبود نرمی و انعطاف پذیری PVC استفاده می شود. این ماده در اصل فتالات استر ۲-اتیل هگزانول است. این واکنش در دو مرحله متوالی رخ می دهد. اولین مرحله واکنش منجر به تشکیل مونو استر با الکلیزاسیون اسید فتالیک می شود. این مرحله سریع است و تا پایان ادامه دارد.
مرحله دوم شامل تبدیل مونو استر به دی استر است. این یک واکنش برگشت پذیر است و کندتر از واکنش اول پیش می رود. برای تغییر تعادل به سمت دی استر، آب واکنش با تقطیر حذف می شود. دماهای بالا و کاتالیزور سرعت واکنش را تسریع می کنند. بسته به کاتالیزور مورد استفاده، دما در مرحله دوم از ۱۴۰ درجه سانتیگراد تا ۱۶۵ درجه سانتیگراد با کاتالیزورهای اسیدی و از ۲۰۰ درجه سانتیگراد تا ۲۵۰ درجه سانتیگراد با کاتالیزورهای آمفوتریک متغیر است.
تغییرات در خلوص ممکن است بسته به کاتالیزور، الکل واکنش دهنده و نوع فرآیند رخ دهد. الکل اضافی بازیافت و بازیابی با تقطیر خلاء و یا زغال چوب فعال خالص می شود. توالی واکنش در یک سیستم بسته انجام می شود. این فرآیند می تواند به صورت پیوسته یا دسته ای اجرا شود.
کاربردهای دی اکتیل فتالات
دی اکتیل فتالات دارای خواص پلاستیک سازی خوبی برای ساخت پلی وینیل کلرید نرم و انعطاف پذیر (PVC) است که باعث می شود مولکول های پلیمری بلند موجود در آن روی یکدیگر بلغزند، این ماده عمدتا به عنوان یک عامل نرم کننده استفاده می شود و باعث می شود که هر محصولی فقط تحت فشار به راحتی سفت شود.
در صنعت خودرو، مصالح ساختمانی و ساختمانی، کابل، کفپوش، وسایل پزشکی و اسباب بازی ها نیز از این ماده استفاده می شود. مقدار کمی از دی اکتیل فتالات تولیدی در چسب ها، درزبندی، درزگیرها و رنگ ها برای بهبود عملکرد کار استفاده می شود.
این ترکیب آلی کوچک به عنوان حلال در عطرها برای ماندگاری طولانی تر و در لاک ناخن برای جلوگیری از خرد شدن استفاده می‌شود. از این ماده همچنین به عنوان مواد دافع حشرات، به عنوان حلال در لاک و آفت کش ها و به عنوان حامل رنگ نیز استفاده می شود.
از دیگر کاربردهای دی اکتیل فتالات می توان به پردازش پلی وینیل کلراید، ساخت رزین‌های اتیل سلولز برای تولید فیلم‌های پلاستیکی، چرم مصنوعی، سیم‌های برق، پوشاننده کابل، ورق‌ها، محصولات پلاستیکی قالب و رنگ‌های نیتروسلولزی اشاره کرد.
همچنین در پوشش های چوبی صنعتی برای بهبود خواص عملکرد فرمولاسیون استفاده می شود. در محصولات پزشکی و بهداشتی مانند کیسه های خون و تجهیزات دیالیز نیز مورد استفاده قرار می گیرد همچنین به عنوان روان کننده نساجی و به عنوان پیشرانه موشک نیز کاربرد دارد.
ایمنی دی اکتیل فتالات
دی اکتیل فتالات مایعی شفاف با بوی ملایم وچگالی کمی کمتر از آب است به همین دلیل روی آب شناور می شود. نقطه اشتعال ۴۳۰ درجه فارنهایت خطر اصلی آن برای محیط زیست است. باید اقدامات فوری برای محدود کردن گسترش آن به محیط زیست انجام شود. به عنوان یک مایع، می تواند به راحتی در خاک نفوذ کند و آب های زیرزمینی و نهرها و رودخانه ها را آلوده کند. در هنگام تماس با چشم می تواند باعث تحریک شدید شود و تماس مستقیم با پوست ممکن است باعث تحریک خفیف شود.