تیتراسیون یکی از مهم ترین فرآیند هایی است که در شیمی و به‌ویژه شیمی تجزیه اهمیت دارد. در تیتراسیون از یک محلول استاندارد یا تیترازول استفاده می شود. از خواص و مزایا استفاده از تیترازول غلظت دقیق و مشخص آن است. از کاربرد تیترازول جهت تعیین غلظت محلول مجهول یا همان آنالیت استفاده می شود. در ادامه این مطلب به بررسی خواص تیترازول آزمایشگاهی و نحوه استفاده از آن می پردازیم. با ما همراه باشید تا بیشتر با تیترازول ها و کاربردشان آشنا شوید.
فهرست
تیترازول چیست
این مواد درواقع حلول های استاندارد حجم سنجی بوده و به منظور سهولت تهیه بسیاری از محلول های مورد نیاز آزمایشگاهی و انجام کارهای روزانه به بازار مواد شیمیایی وارد شده اند. تیترازول به محلولی گفته می شود که غلظت و فرمول شیمیایی مشخص و معینی دارد. از این محصول جهت تعیین غلظت و یا درصد خلوص آنالیت استفاده می شود. این ماده با نام های محلول استاندارد، تیتراتور و یا معرف نیز شناخته می شود.
تیترازول آزمایشگاهی چیست
تیترازول و آنالیت اغلب به صورت محلول هستند. اگر نمونه جامدی وجود داشته باشد باید آن را در محلول آبی حل نمود. محلول های آنالیت غلیظ برای عملکرد بهتر محلول و افزایش دقت در آزمایشگاه رقیق می شوند.
برخی تیتراسیون‌های غیر اسید و باز در طی واکنش نیازمند pH ثابت هستند. برای رفع این نیاز می توان از یک محلول بافر در محفظه تیترازول استفاده نمود. البته در شرایطی که واکنش دهنده دیگری علاوه بر آنالیت در واکنش شرکت کند، می توان از محلول های پوشاننده استفاده نمود. این محلول در برابر واکنش های یون ناخواسته همچون پوشش عمل خواهد نمود.
خواص تیترازول
- غلظت آن باید ثابت باشد تا نیازی به تجدید استاندارد نباشد.
- واکنش آن باید سریع باشد تا بتواند بعد از افزودن هر معرف انتظار را به حداقل برساند.
- واکنش آن باید کامل باشد.
- توصیف واکنش بوسیله واکنش شیمیایی موازنه امکان پذیر باشد.
- روشی برای تشخیص نقطه تعادل وجود داشته باشد.
نحوه استفاده از محلول استاندارد
این ماده مانند یک استاندارد اولیه با استفاده از یک ماده استاندارد تهیه می شود. از محلول های استاندارد در تعیین غلظت مواد دیگر مانند محلول های موجود در تیتراسیون استفاده می گردد. غلظت محلول های استاندارد اغلب در واحد مول بر لیتر، مول در دسی متر مکعب ، کیلومول بر متر مکعب یا بر حسب واحد های مربوط به تیتراسیون ارائه می شود.
محلول استاندارد محلولی حاوی غلظت دقیق و شناخته شده یک عنصر یا ماده است. وزن مشخص از املاح در این محلول حل می شود تا حجم خاصی را ایجاد کند.
کاربرد تیترازول ها
نحوه استفاده از تیترازول ها با توجه به انواع متفاوت خواهد بود. اما به‌طور کلی در تیتراسیون، حجم سنجی و کامپلکسومتری استفاده می شوند. با افزودن کم کم تیترازول ها به محلول مجهول، به راحتی غلظت ماده مورد نظر را می توان مشخص نمود.
کاربرد تیترازول مرک
تیتر کردن منظم به منظور جبران تمام تأثیرات نامطلوب در فرآیند تیتراسیون توصیه می شود. تناوب و فراوانی تیتر به نوع محلول ها و شرایط آزمایشگاه وابسته است. البته استفاده از محلول های حجمی با کیفیت مناسب می تواند به بهبود فرآیند کمک کند. استفاده از بسته بندی (Titripac) تیتری پک کمپانی مرک در این امر توصیه می شود. تیترازول مرک محلولی پایدار بوده و تحت تأثیر تغییر، دی اکسید کربن، تبخیر آب، حلال یا میکروب ها قرار نخواهد گرفت.
انواع
این مواد از مهم ترین و پرکاربرد ترین محصولات مرک در شیمی هستند. درواقع این محلول با درصد خلوص و غلظتی کاملا دقیق و مشخص جهت حجم سنجی مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده انواع مختلفی دارد:
تیترازول سود، پتاس، اسید اگزالیک، اسید سولفوریک، تیوسولفات سدیم و… از جمله تیترازولهای پر کاربرد در صنایع و آزمایشگاه ها محسوب می شوند.
آمپول تیترازول
این ماده به شکل آمپول عرضه و مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول دارای مقدار مشخصی مواد بوده و می توان برای کنستانتره آن را با ۱ لیتر آب مقطر رقیق نمود. همچنین به این ماده جهت تهیه هر کنستانتراسیون یا تغلیظ سازی و رقیق کردن کنستانتره نیاز است. بااستفاده از تیترازول می توان حداکثر تأثیرپذیری و سهولت استفاده را به ارمغان آورد. این ماده در بهبود فرآیند تیتراسیون نقش بسیار موثری دارد.
قیمت تیترازول
همان طور که گفته شد این ماده در انواع مختلفی در بازار عرضه می شود. بنابراین با توجه به نوع و شرکت تولید کننده از قیمت های متفاوتی برخوردار خواهد بود. انواع مرک آلمان نسبت به سایر انواع از قیمت بیشتری برخوردارند.